Czyli o potrzebie dbania o układ naczyniowo- sercowy cz.1

W tym poście chciałbym poruszyć temat dotyczący jednego z wielu elementów jaki wpływa na rozwój wytrzymałości i sprawności fizycznej oraz efektywnego trening zarówno zawodowych sportowców jak i amatorów. Oczywiście jest wiele tematów do omówienia jak m.in. aspekt fizyczny (żywienie, sposób przeprowadzenia treningu, formy odpoczynku, przebyte lub przewlekłe choroby oraz sposób ich leczenia) oraz psychologiczny (holistyczne nastawienie do sportu, pokonywanie barier w tym „ściany” i wreszcie stawianie sobie nowych celów). Ja jednak chciałbym przedstawić cząstkę tej całości. Zapraszam do lektury również osoby, które dopiero zaczynają przygodę ze sportem. Jak się okazuje taksyfolina dla sportówców może dużo pomóc.

PRZYGOTOWANIE UKŁADU SERCOWO-NACZYNIOWEGO

Ważnym aspektem szkolenia zdolności sportowych i wytrzymałość pracy, które determinują osiągnięcie wysokich wyników w sporcie jest przygotowanie układu sercowo-naczyniowego na aktywność fizyczną. Szczególnie ważny jest okres maksymalnego obciążenia w czasie trwania zawodów kiedy wymagania fizyczne są na szczyt i zawodnicy starają się przesunąć swoje granice.

Intensywne działania fizyczne zwiększają zapotrzebowanie na zużycie tlenu w organizmie człowieka na poziomie przekraczającym 75% maksymalnej wartości. Z uwagi na duże zapotrzebowanie tlenu podczas wysiłku fizycznego do pracujących mięśni nie dociera wystarczająca ilość tlenu powodując niewystarczający napływ krwi do tkanek powodując nieefektywność mikrokrążenia (hipoksemia). Podczas maksymalnych obciążeń następuje naruszenie metabolizmu tkanek (m.in. w takich tkankach jak mięśnie szkieletowe czy mięsień sercowy). Tworzący się w mięśniach kwas mlekowy zmniejsza wydajność pracy i utrudnia odbudowę po treningach.

Podstawowym sposobem rozwoju i doskonałości nadal jest trening fizyczny, ale oczywiste jest, że wielkość i intensywność obciążeń treningowych nie może rosnąć w nieskończoność. Stąd istnieje ogromne zainteresowanie wszelkich dodatkowych możliwości zwiększenia specjalną lub ogólną fizyczną zdolność do pracy sportowców, otwierając tym samym możliwości intensyfikacji procesu szkolenia.

Co zatem przyczynia się do poszukiwań nowych rozwiązań przez naukowców, trenerów czy też samych sportowców?

Wiele czynników ale coraz więcej uwagi poświęca się zachowaniu równowagi prooksydacyjno –antyoksydacyjnej (RPA) i działaniu stresu oksydacyjnego. Przyczyną zaburzenia RPA jest po pierwsze nadprodukcja reaktywnych form tlenu. Reaktywne formy tlenu (RFT) są generowane podczas wielu reakcji biochemicznych m.in. w trakcie przepływu elektronów przez łańcuch oddechowy, przemiany puryn do kwasu moczowego, autooksydacji białek oddechowych, aktywacji komórek fagocytarnych układu immunologicznego. Wymienione procesy są głównymi wysiłkowymi źródłami RFT, których aktywacja zachodzi podczas intensywnego wysiłku fizycznego lub w okresie powysiłkowym.

Powstawanie reaktywnych form tlenu w nieograniczonych ilościach może spowodować spadek zdolności sportowców specjalizujących się w dyscyplinach charakteryzujących się dużą wytrzymałością. Wolne rodniki mają toksyczne działanie na błony, powodując ich uszkodzenie. Prowadzi to do naruszenia metabolizmu i przepuszczalności błon w pracy mięśni oraz spadek ich zdolności do pracy, która wymaga dodatkowo przeciwutleniaczy, prowadzących do zwiększenia napędowej aktywności osoby wykonującej wysiłek fizyczny.Wykazano, że właściwości przeciwutleniające biologicznie aktywnych preparatów w tym bioflawonoidów wspierają zwiększenie wydajności.

Z biologicznego punktu widzenia szczególne znaczenie maja wolne rodniki tlenowe powstające w żywych organizmach. Wymienić tu należy rodnik ponadtlenkowy, anionorodnik ponadtlenkowy oraz najbardziej reaktywny rodnik hydroksylowy .Tworzą one grupę nazywaną mianem reaktywnych form tlenu. Do tej grupy zalicza się ponadto ozon ,nadtlenek wodoru czy kwasy: nadtlenoazotowy  i podchlorawy. W każdej komórce ciała w reakcjach chemicznych uczestniczą cząsteczki tlenu z których pewna część nie ulega pełnej redukcji, wytwarzają się wtedy wolne rodniki tlenu, z których  największa reaktywność posiada rodnik hydroksylowy, powstaje on w wyniku reakcji nadtlenku wodoru  z jonami miedzi lub żelaza.

Źródłem reaktywnych form tlenowych są :

•     komórkowe procesy oddychania
•    reakcje katalizowane przez oksydazy
•     niektóre białka np. hemoglobina czy mioglobina
•     autooksydacja związków niskocząsteczkowych np. adrenaliny
•    procesy mikrosomalnej hydroksylacji nieskorych leków
•    promieniowanie jonizujące i jony metali np. miedzi

W kolejnym poście o tym jak reaktywne formy tlenu wpływają na poszczególne dyscypliny sportowe.

Źródło:

1/ Wysiłek fizyczny a układ krążenia. Podstawy fizjologiczne i genetyczne. Wpływ na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, Michał Amroziak, Postępy Nauk Medycznych 10, s. 653-659. Klinika Kardiologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Kierownik Kliniki: prof. dr hab. Andrzej Budaj http://www.pnmedycznych.pl/spnm.php?ktory=370

2/Rodzaje treningu i jego wpływ na funkcję układu sercowo- naczyniowego, prof. dr hab. n. med. Krystyna Nazar Zakład Fizjologii Stosowanej, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mirosława Mossakowskiego PAN, Warszawa Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki pod redakcją prof. dr hab. Piotra Podolca, medycyna praktyczna Kraków 2010 http://www.mp.pl/treningzdrowotny/fizjologia-wysilku/show.html?id=85059

3/ Druga twarz tlenu. Wolne rodniki w przyrodzie, G.Bartosz, Warszawa 2008, s278-281.

4/ Wolne rodniki tlenowe o mechanizmy obronne organizmu, Arkadiusz Czajka, Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu ,Kierownik: prof. dr hab. med. Jacek Juszczyk, Nowiny Lekarskie 2006, 75, 6, 582–586 http://www.nowinylekarskie.ump.edu.pl/uploads/2006/6/582_6_75_2006.pd

5/ The Role of Antioxidants in the Endurance Athlete by dr David Phillips M.D. http://www.teamjp.net/health/davidphillips.shtml

6/ Kazimierz Szyszka, Agnieszka Zembroń-Łacny O konieczności i skuteczności stosowania antyoksydantów u sportowców, Borgis – Nowa Medycyna 12/2000 http://www.czytelniamedyczna.pl/1581,o-koniecznosci-i-skutecznosci-stosowania-antyoksydantow-u-sportowcow.html

7/Podstawowe informacje dotyczące wolnych rodników Marta Kłopotowska, 2008. http://biotechnologia.pl/kosmetologia/artykuly/podstawowe-informacje-dotyczace-wolnych-rodnikow,10906

8/Stres oksydacyjny a środowisko wysokogórskie, Jakub Krzeszowiak, Katedra i Zakład Higieny Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Kierownik: prof. nadzw. dr hab. K. Pawlas, Medycyna Środowiskowa – Environmental Medicine 2013, Vol. 16, No. 1, 90-97

http://www.medycynasrodowiskowa.pl/Downloads/File/2013v1/MS_1-2013_16.pdf